Ông cho rằng  chúng ta phải so mình với thế giới, chứ đừng tự so mình với chính mình thấy nhích hơn một tí là sướng, đừng so mình với ngày hôm qua thấy khá hơn một tí là vui, như vậy là ta đang tự ru ngủ mình.  Ông còn đề nghị rằng chúng ta phải coi nghèo là một nỗi nhục, và phải quyết tâm rửa nhục.

Cuộc cách mạng lần thứ 4 mang tên Internet of things sẽ thổi bay diện mạo của thế giới cũ rất nhanh trong 5 đến 10 năm, và đặt ra nhiều thách thức lớn cho nhiều doanh nghiệp, nhà nước và các cá nhân, vậy theo mọi người điều gì mà CNTT có thể đóng góp cho tương lai?

Ông Lê Doãn Hợp: Tôi xin nói thế này, mọi sự đổi mới phải bắt đầu từ sự đổi mới nhận thức. Trong tất cả các đơn vị, đơn vị đầu là quan trọng nhất. Ở đâu hành động chưa ngang tầm thì nguyên nhân đầu tiên là nhận thức chưa ngang tầm. Cho nên tôi thấy ở ta còn thiếu chính sách để phát triển các ngành và lĩnh vực riêng, vì chính sách mới là động lực để phát triển, còn chủ chương chỉ là mục tiêu.

Ông Lê Doãn Hợp, nguyên Bộ Trưởng Bộ Thông tin & Truyền thông có những chia sẻ hết sức tâm huyết về hiện trạng phát triển kinh tế xã hôi Việt Nam hiện nay.

Nếu chúng ta muốn có sản phẩm đường chất lượng thì phải có chính sách cho cây mía hay với cây lúa cũng thế... cho nên tôi thấy nền CNTT của chúng ta đang tự phát là chủ yếu, phát triển là nhờ thế hệ trẻ đam mê công nghệ, nhờ thông tin loài người tác động vào. Vì vậy, thiếu cơ chế chính sách thì phát triển rất khó.

Việt Nam mới thoát nghèo, và hiện tại ta đang đứng trước bẫy thu nhập thấp trung bình. Vậy CNTT cần làm gì để thoát cái bẫy này?

Ông Lê Doãn Hợp: Việt Nam chúng ta mắc một khuyết điểm là nghèo lâu, mà cái nghèo lâu này trong thời đại bây giờ nó không cho phép đi nhanh. Nên CNTT vừa là hạ tầng, vừa là nội dung, vừa là động lực, là mục tiêu... nên ở đâu ứng dụng CNTT tốt thì ở đó chúng ta sẽ giàu được nhanh. Muốn làm được như thế thì một là phải ứng dụng ngay và thứ hai là ta phải nhìn ra thế giới.

Tôi nghĩ tất cả các lĩnh vực của Việt Nam nên xoay mình với thế giới xem ta đang ở đâu và ta phải làm gì để phát triển? 

Khi tôi sang thăm Israel, ngài Bộ trưởng đồng nghiệp Israel có nói một câu rất hay "Việt Nam và Israel là những nước đi sau, nếu đặt ra mục tiêu như Việt Nam là 'tiến cùng thời đại' thì mãi mãi đi sau, còn Israel chúng tôi là 'tiến vượt thời đại' mà họ vượt thật ".

Israel họ chỉ mất 3 năm để sản xuất ô tô chạy bằng điện kể từ khi ra chủ chương. Như vậy, tôi thấy rằng so với thế giới thì chúng ta đang nghèo ngay trên mảnh đất đầy tiềm năng, đang nghèo ngay trên mãnh đất có lượng lao động rất là thông minh.

Mà lý do chính dẫn đến điều này là chúng ta đang thiếu cơ chế chính sách hợp lý và tầm nhìn quốc tế. Tôi nghĩ là như vậy, trong đó tầm nhìn quốc tế là để chúng ta so mình với thế giới, chứ đừng tự so mình với chính mình thấy nhích hơn một tí là sướng, đừng so mình với ngày hôm qua thấy khá hơn một tí là vui, như vậy là ta đang tự ru ngủ mình.

Kinh tế Việt Nam đang chậm phát triển so với thế giới, dân ta còn nghèo do nhiều nguyên nhân. Vậy mọi người thấy buồn không và buồn nhất là điều gì? Mọi người có thể nêu giải pháp để thay đổi?

Ông Lê Doãn Hợp: Trước đây có người hỏi tôi rằng nguyên tắc là gì? Tôi trả lời rằng nguyên tắc tức là để nguyên thì tắc, còn nếu biết thuần thục sáng tạo vì sự phát triển thì sẽ không bao giờ tắc. Tôi nghĩ nguyên tắc cao nhất là vì sự phát triển, hiện nay chúng ta hay soi vào nguyên tắc mà không nhìn nhận thực tiễn, mà các nhân tố của thực tiển phải được bổ sung vào nguyên tắc để cái nguyên tắc đó đáp ứng được thực tiễn. Như vậy mới phát triển được, mới giúp dân ta thoát nghèo được.

Buồn nhất ư? Tôi thấy buồn nhất là để dân ta nghèo!

Tôi vừa đi Campuchia về, tôi hỏi mọi người Việt Nam thua Campuchia chúng ta có chịu không?

Chắc không ai đặt tay lên ngực mình xưng là tôi thông minh mà nghèo, nghèo về kinh tế là nghèo về trí tuệ. Cho nên trí tuệ của con người là phải giàu, còn trí tuệ nghèo có nghĩa là chúng ta kém. Tôi thấy ít nhất chúng ta thua Campuchia hai cái nên tôi muốn đề nghị rằng chúng ta phải coi nghèo là một nỗi nhục, và phải quyết tâm rửa nhục.

Chúng ta luôn xưng là đàn anh mà lại thua hay bằng Campuchia là không ổn rồi. Tôi chỉ lấy một ví dụ đơn giản thế này thôi: Campuchia có 14 triệu dân, họ có 1 triệu ôtô, trong khi ta 90 triệu dân có 2 triệu ôtô có vẻ không ổn, đáng ra nếu bằng Campuchia ta phải có 7 triệu ôtô chứ không thể là 2 triệu chiếc ôtô như thế này được.

Như vậy tôi thấy rằng phải có một cơ chế chính sách hợp lý mới phát triển được và chúng ta phải soi lại xem chúng ta đang ở đâu so với thế giới.

Hà Giang (lược ghi)